ถนนเจริญนคร วัดสุวรรณ และมณฑปร้างในซอยเจริญนคร 9

ถนนเจริญนคร วัดสุวรรณ และมณฑปร้างในซอยเจริญนคร 9

 

การตัด “ถนนเจริญนคร” เมื่อปี พ.ศ. 2482-2483 เพื่อเชื่อมระหว่างถนนสมเด็จเจ้าพระยากับถนนราษฎร์บูรณะที่ปากคลองดาวคะนองนั้น ทำให้พื้นที่ของ “วัดสุวรรณ” หรือชื่อเดิม “วัดสุวรรณอุบาสิการาม” แขวงคลองต้นไทร เขตคลองสาน ซึ่งสร้างขึ้นในปีเดียวกับการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีถูกแยกออกจากกันเป็น 2 ฝั่งถนน

 

ปัจจุบันพื้นที่ทางฝั่งตะวันตกของถนนเจริญนครเป็นที่ตั้งของวัดสุวรรณ ภายในเขตวัดมีอุโบสถประดิษฐานพระประธานสมัยสุโขทัยซึ่งเชื่อกันว่าถูกอัญเชิญมาจากเมืองสุโขทัยตั้งแต่ครั้งสร้างวัด รายล้อมด้วยภาพจิตรกรรมฝาผนังฝีมือช่างพื้นถิ่น นอกจากนั้นภายในวัดยังมีศาลาพระแม่กวนอิม ศาลาหลวงพ่อบำเพ็ญเพียรทรมานกายที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นในอิริยาบถบำเพ็ญทุกรกิริยา และมณฑปเก่าแก่ซึ่งเป็นที่เก็บรักษาพระพุทธรูปโบราณหลายองค์ตั้งอยู่ด้วย

 

วัดสุวรรณ ตั้งอยู่ริมถนนเจริญนคร เขตคลองสาน ไม่ไกลจากศูนย์การค้าไอคอนสยาม

 

วัดสุวรรณมีชื่อเดิมว่า “วัดสุวรรณอุบาสิการาม” แต่สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรสทรงเห็นว่าชื่อยาวเกินไป

จึงให้ตัดคำว่า “อุบาสิการาม” ออกเสีย เหลือเพียงชื่อ “วัดสุวรรณ” มาจนถึงปัจจุบัน

 

อุโบสถและวิหารวัดสุวรรณ ภาพถ่ายจากบนรถไฟฟ้าสายสีทองที่วิ่งตามแนวถนนเจริญนคร

 

เสมาที่อุโบสถวัดสุวรรณ

 

ส่วนทางฝั่งตะวันออกของถนนเจริญนครหรือในซอยเจริญนคร 9 ซึ่งอยู่ตรงข้ามวัดสุวรรณในปัจจุบันนั้น เดิมเป็นพื้นที่ส่วนหนึ่งของวัดสุวรรณเช่นกัน ดังปรากฏในราชกิจจานุเบกษาลงวันที่ 23 พฤษภาคม 128 ว่าทางวัดเคยเก็บค่าเช่าที่จอดแพริมน้ำและสิ่งปลูกสร้างอื่นๆ เพื่อนำเงินมาใช้บูรณะซ่อมแซมเสนาสนะภายในวัด

“...ข้าพเจ้านายมีมรรคนายกวัดสุวรรณอุบาสิการาม ขอประทานทำรายงานการรับจ่ายเงินผลประโยชน์จำนวน ศก 127 มายื่นต่อท่านเจ้าพนักงานกระทรวงธรรมการ ขอได้นำกราบเรียนพระยาวิสุทธสุริยศักดิ์ปลัดทูลฉลอง

ด้วยในศก 127 ข้าพเจ้าได้เก็บเงินค่าเช่าที่จอดแพน่าวัดหนึ่งหลังปีหนึ่งเป็นเงิน 30 บาทถ้วน เก็บเงินค่าเช่าที่ปลูกเรือนน่าวัดหลังหนึ่งเงิน 12 บาทถ้วน เงินค่าเช่าที่สวนหลังวัดปีหนึ่งเงิน 24 บาทถ้วน รวมเงิน 66 บาทถ้วน เงินเหลือมาแต่ศก 126 เงิน 15 บาท รวมเป็นเงิน 2 คราว 81 บาท

ข้าพเจ้าได้พร้อมด้วยเจ้าอธิการจัดการซ่อมแซมกุฎี คือได้ซื้อสังกะสี 12 แผ่นเงิน 16 บาท 50 สตางค์ ไม้ตะแบกยกหนึ่ง 25 บาท ไม้สิงคโปร์ 5 มัด 8 บาท 62 สตางค์ ก้านลาน 350 ก้าน 1 บาท 81 สตางค์ ปีกไม้ 6 แผ่น 5 บาท จาก 1250 ตับ 14 บาท 25 สตางค์ ตะปู 26 ชั่ง 4 บาท 62 สตางค์ ค่าเรือจ้างที่ไปซื้อของอีก 4 บาท 18 สตางค์ รวมที่จ่ายสิ้นเงิน 80 บาทถ้วน ยังคงเหลือเงินอีก 1 บาทถ้วน แจ้งอยู่ในบาญชีรายรับจ่ายที่ได้ยื่นมาพร้อมกับหนังสือนี้ด้วยแล้ว...”

 

“แผนที่ประเมินเขตต์ที่ดินในบริเวณที่ที่จะเวนคืน เพื่อสร้างถนนต่อจากถนนสมเด็จเจ้าพระยา กิ่งอำเภอคลองสาน

ขึ้นอำเภอธนบุรีไปถึงตำบลปากคลองดาวคะนองฝั่งใต้ อำเภอราษฎร์บูรณะ จังหวัดธนบุรี”

แผนที่แนบท้ายแสดงตำแหน่งแนวถนนเจริญนครซึ่งเผยแพร่ในราชกิจจานุเบกษา วันที่ 19 มิถุนายน 2482 เล่ม 56 หน้า 617

 

 

มณฑปร้างในซอยเจริญนคร 9 เป็นร่องรอยหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าพื้นที่บริเวณนี้เคยเป็นส่วนหนึ่งของวัดสุวรรณก่อนถูกแยกจากกันหลังตัดถนนเจริญนคร

 

พระพุทธสุวรรณประดิษฐานอยู่ในมณฑปร้างแห่งนี้

 

อย่างไรก็ดี แม้ปัจจุบันพื้นที่ส่วนใหญ่ในซอยเจริญนคร 9 จะยังเป็นกรรมสิทธิ์ของทางวัด แต่ก็ถูกแปรสภาพเป็นย่านชุมชนที่ชาวบ้านอาศัยสร้างบ้านเรือนอยู่อย่างหนาแน่นยาวต่อเนื่องไปจรดริมแม่น้ำเจ้าพระยา โดยร่องรอยหลักฐานที่แสดงถึงความเป็นวัดที่ยังหลงเหลือในบริเวณนี้คือ “มณฑปร้าง” อาคารก่ออิฐถือปูนทรงแปดเหลี่ยม มีช่องประตูเป็นวงโค้ง สภาพทรุดโทรม ด้านนอกถูกปกคลุมถมทับด้วยต้นไม้ใหญ่น้อยจำนวนมาก ปัจจุบันชาวบ้านใช้พื้นที่ด้านในมณฑปสำหรับประดิษฐานพระพุทธสุวรรณและสิ่งศักดิ์สิทธิ์มากมายที่ชาวบ้านโดยรอบให้ความเคารพนับถือ

 

อาคารมณฑปก่ออิฐถือปูนทรงแปดเหลี่ยม มีช่องประตูเป็นวงโค้ง

 

ต้นไม้ใหญ่น้อยปกคลุมอาคารมณฑปร้าง 

 

บานหน้าต่างไม้ที่เหลืออยู่

 

ปลายทางของซอยเจริญนคร 9 จดแม่น้ำเจ้าพระยา ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของท่าเรือโดยสารข้ามฟากวัดสุวรรณซึ่งเป็นศาลาท่าน้ำเก่าของวัด 

 

 

ท่าเรือวัดสุวรรณมีบริการเรือข้ามฟากจากท่าวัดสุวรรณไปยังท่าโอเรียนเต็ล และใกล้กันเป็นที่จอดเรือโดยสาร

 


เกสรบัว อุบลสรรค์

กองบรรณาธิการวารสารเมืองโบราณ