ร้านกระยาสารทแม่สังเวียน ตั้งอยู่ในอำเภอบ้านแพรก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ร้านตั้งอยู่ระหว่างโรงเรียนวัดเขียนลายและถนนเลียบคลองชลประทาน (3196) เปิดขายกระยาสารทมานานกว่า 30 ปีแล้ว ตั้งแต่รุ่นของแม่สังเวียน มะกล่ำทอง เจ้าของสูตรกระยาสารทแสนอร่อย แรกๆ แม่สังเวียนทำเพื่อกินเองในครอบครัว ต่อมาเริ่มมีชาวบ้านมาขอแบ่งซื้อมากขึ้น จนต้องเปิดเป็นร้านขายกระยาสารทในที่สุด แม้จะเปิดเป็นร้านขายกระยาสารทตั้งแต่ตอนนั้น แต่ก็ไม่ได้ทำขายตลอดทั้งปี จะกวนกระยาสารทขายเฉพาะช่วงเทศกาลสำคัญๆ เพิ่งขยายกิจการเป็นโรงงานขนาดย่อมที่กวนกระยาสารทขายตลอดทั้งปีเมื่อราว 3 ปีที่ผ่านมานี้เอง
กระยาสารทร้านแม่สังเวียน
ป้ายุพา ยิ้มพงษ์ และ ป้าสำอาง มะกล่ำทอง เล่าให้ฟังว่า “เมื่อราว 10 ปีก่อน เคยกวนกระยาสารทขายมากถึงคราวละ 13 กระทะ ก็ยังไม่พอขาย กระยาสารทกระทะหนึ่งสามารถแบ่งขายได้ 50 กล่อง พี่ๆ น้องๆ ต้องลุกขึ้นมาช่วยกันกวนกระยาสารทตั้งแต่ราวตีสี่ กว่าจะเสร็จงานก็ประมาณห้าทุ่ม”
เคล็ดลับสำคัญที่ทำให้ลูกค้าติดอกติดใจรสชาติของกระยาสารทแม่สังเวียนก็เพราะทางร้านจะคัดเลือกแต่วัตถุดิบที่มีคุณภาพมาใช้ ทั้งน้ำตาลมะพร้าว งาดำ ข้าวตอก ข้าวเม่า ถั่ว ข้าวเหนียว โดยมีพ่อค้าเจ้าประจำนำวัตถุดิบเหล่านั้นมาส่งถึงบ้าน เช่น น้ำตาลมะพร้าวจากอัมพวา งาดำจากลำนารายณ์ แม้งาดำจะเป็นวัตถุดิบที่มีราคาแพง แต่ทางร้านก็ยังนำมาใส่ในกระยาสารทเสมอ
วัตถุดิบชั้นดีที่ใช้เป็นส่วนผสมในกระยาสารท
ป้ายุพาและป้าสำอางจะเป็นคนคอยควบคุมคุณภาพทุกขั้นตอน ทุกๆ คืน ทั้ง 2 ท่าน จะคัดถั่วและงาด้วยตนเอง เพื่อให้ได้วัตถุดิบที่มีคุณภาพ ไม่มีตำหนิ ได้ขนาดและสีที่ดี ไม่บิดเบี้ยว จากนั้นจะบรรจงซับถั่วและงาด้วยผ้าขาวอีกหลายรอบเพื่อทำความสะอาดให้ฝุ่นผงที่ติดมาออกไป คุณป้าบอกว่า ผ้าขาวที่นำมาใช้จะซักล้างด้วยน้ำยาล้างจาน ไม่ใช้ผงซักฟอกเพราะในผงซักฟอกมีสารเรืองแสง เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค คุณป้ากล่าวในตอนท้ายอีกว่า “การทำอาชีพนี้ นอกจากมีใจรักแล้ว ยังต้องเป็นคนละเอียด ใส่ใจในทุกขั้นตอนด้วย”
ในขั้นตอนการคั่ว แม้จะมีลูกจ้างมาช่วยงานถึง 7 คน แต่คุณป้าทั้ง 2 ท่าน จะเป็นคนควบคุมอุณหภูมิที่เหมาะสมด้วยตนเอง เป็นข้อกำหนดที่เคร่งครัดว่าห้ามคนงานปรับเลื่อนอุณหภูมิเองโดยเด็ดขาด ทุกวันนี้ ร้านแม่สังเวียนจะมีลูกค้าเข้ามาถามหาสั่งซื้อกระยาสารทตลอด มีทั้งกลุ่มที่มาซื้อด้วยตนเองถึงที่ร้าน กลุ่มที่โทรมาสั่งจองล่วงหน้า และกลุ่มที่สั่งซื้อทางไปรษณีย์ ซึ่งมีจำนวนมาก จากทั่วทุกภาคของไทย นอกจากนั้นยังมีแม่ค้าคนกลางมารับไปขายที่ร้านขายของฝากในจังหวัดอยุธยาถึง 2 ร้านอีกด้วย ปัจจุบันทางร้านจะหยุดกวนกระยาสารท อาทิตย์ละ 2 วัน คือ ทุกวันพุธ และวันอาทิตย์ แต่ก็ยังมีกระยาสารทตระเตรียมไว้อย่างเพียงพอต่อความต้องการของลูกค้าเสมอ
ขั้นตอนการคัดวัตถุดิบต้องพิถีพิถัน
“งา” ต้องคั่วด้วยไฟอ่อนๆ จนมีกลิ่นหอม
